Karikaturcunun ekmegi AKP’nin agzinda!..

Baslik yadirgatmasin, ulkemizde artik gelinen nokta bu. Sadece karikaturculerin degil, 80 milyonluk nufusu olusturan cogunluktan her iki kisiden biri icin de bu gecerli. Son onbir yilda ulkedeki tum deger yargilari, yasalari ve en onemlisi insaninin kimyasi degisti ve degismeye de devam ediyor. Turkiye’de yasamak artik zor. "Ekmek aslanin agzinda" deyimi artik "Ekmek AKP’nin agzinda" olarak degisiyor ne yazikki. Zira onun degirmeninin suyundan gitmezsen ayakta durma sansin cok az. O nedenledir ki, gunden gune sayilari artiyor, sosyal demokrat ve aydinlar azaliyor. Aslinda azalmiyor da saf degistiriyor. Zira bunlarin da karisimiyla ortaya "sosyal demokrat, aydin ve cagdas bir AKP" cikiyor. Yoksa onlarin gerici, cagdisi zihniyetleri hep ayni. Iste bu farki goremiyoruz. Her secimde oyunu ve ulkedeki hakimiyetini arttirmasinin temel nedeni bu. Ne yazik ki, bunu goremiyoruz ve her gun gitgide eriyerek akiyoruz diger tarafa.

Bu durumu goren ve toplumu uyarma gorevini ustlenen yegane sanatcilar; karikaturculer!. Onun icin uzerlerindeki baskilar artiyor ve isten el cektiriliyorlar ya da pasifize ediliyorlar. Cumhuriyet tarihinden bu yana dunyaya cizgilerini kabul ettirmis Turkiyeli karikaturculerin artik esamesi okunmuyor. En basta 700’u askin uyesi bulunan Karikaturculer Dernegi, tam bir teslimiyetcilik ornegi gosteriyor. Istanbul Belediyesi’nden kiraladigi dernek binasi ve muzesinde adeta iktidara hizmet ediyor. Cunku bunu yapmazsa kapi onune konacak. Oysa son on yildir kasasinda biriktirdigi yuklu paralarla coktan kendi yerini alir, iktidara ve bazi guc odaklarina boyle gebe kalmazdi. Bedri Koraman’in baskan oldugu ve benim de yonetim kurulunda oldugum donemlerde bize boyle bir olanak tanindi. Ama cesitli bahanelerle elimizin tersiyle iterek bu sansi yokettik. Sonrasinda da bugunku pasif ve korkak bir dernege donustuk. Uyeleriyle yildan yila genel kurulda (artik iki yilda bir olacak o da) ve ne yazik ki cenazelerde bulusan bireyler topluluguna donustuk. Bu, sadece kotu dernek yonetiminin degil, uye olan ve giki cikmayan her uyenin sucudur, alnindaki kara lekesidir. Ozellikle, ilgisiz kalarak meydani bos birakan en azindan 600 uyenin vebalidir bu gelinen nokta. AKP doneminde karikaturculere cumhuriyet tarihinde olmadigi kadar dava acildi, iceri atildi ve islerinden cikarildi. Daha gecen sene Radikal’den islerine son verilen Hicabi Demirci ve Muammer Olcay’i unutmamisken bu kez de Sabah Gazetesi Ankara Burosu cizeri Halil I. Yildirim arkadasimizin isine son verildi. Son donemlerde karikaturculere yonelik baskilar gittikce artiyor. Ornegin, cizdigi bir karikaturden dolayi Milliyet gazetesi cizeri arkadasimiz Ercan Akyol, medyada ve sanal platformda yandas kalemsorler tarafindan adeta linc ediliyor. Dernek websitesine baktigimizda sadece haber nitelikli bir duyurudan baska birsey goremiyoruz bu tur haberlerde nedense. Yasananlar gosteriyor ki, cizgi emekcileri yalniz. Sosyal haklardan mahrum ve guvencesiz bir sekilde cizgi savasimi veriyorlar.

Son donem baski ve sansurlerle ilgili kiyima ugramis cizerler adina Halil I.Yildirim’la bu konuda bir soylesi yaptik. Turkiye karikaturunun geldigi noktayi, nedenlerini ve neler yapilabilecegini sorguladik…

– EK: Sevgili Halil… Oncelikle bir sanatci olarak dusuncelerini ve uzuntunu paylastigimi ifade edeyim. Facebook’ta ilk okudugum haberinde yazdigim yorumu bir daha tekrarlamak hatta biraz acmak isterim. Sen zaten oraya birkac numara buyuktun. Her zaman ondeydin ve onlar hep arkandaydi. O nedenle gazeteyle ilisiginin kesilmesi kanimca seni daha bir one cikardi. Onlari ise, oldugundan daha da geriye atti. Onlar layik olduklari yerdeler ve sen ozgur bir sanatci olarak daha ileridesin ve onurlusun.. Ancak hayat devam ediyor ve sen cizmek, ayakta durabilmek icin ekmegini kazanmak zorundasin. Bize biraz "Sabah" gazetesindeki gorevinden bahseder misin? Basindan beri bir sansur ve otokontrol iceren bir gorevin vardi kanimca. Boyle bir ortamda calismak ve uretmek nasil bir sey?

-H.I.Y.: Tesekkurler Ustadim. Bu vesileyle ilgilerinden ve paylasimlarindan dolayi tum meslekdaslarima ve dostlarima tesekkur ediyorum. Bu gazeteye calismaya baslamam aslinda Ersin abinin (Ersin Ramoglu) teklifiyle oldu. Ankara ekine yenilikler katmak ve guzel bir gazete hazirlamak niyetinde olan Ersin abi bir mizah sayfasi yapmami onerdi. Bende hemen kabul ettim cunkui tam sayfa ‘KARIKATUR’ eki hazirlayacaktim ve o donem bildigim kadariyla hic yoktu boyle bir sayfa. Genc yazar ve cizer arkadaslara bir saha yaratacaktik. Ve oyle de oldu… Telif yuzunden fazla acilamadik ama bircok genc cizerle sayfa da bulustuk tanistik.. Hazirladigim sayfa Guney eklerinde de cikiyordu. Yari ulusal sayilirdi yani. ‘GULMECE’ sayfasi okuyucuyla sIki bir bag kurdu. Bunu her hafta gelen yuzlerce mail ve katilimcilar gosteriyordu. Ayrica bana gelen maillerden bir kismi kentin sorunlari bile oluyordu :)… ve bu konularla ilgili de karikatur yapiyorduk. 80-90 li yillardaki dergiler gibi yani. Siz bunu iyi bilirsiniz Erdogan ustadim.

Emre Yilmaz, Mert Gurkan, Serdar Tiryaki Ankara’dan ekipteydi. Sadik Pala, Tufan Selcuk Izmir’den destek veriyorlardi. Adana’dan Murat Percemli, Noyan Demir. Erdogan Oruc da Corum’dan… Ilk aklima gelen isimler… Eger unuttugum varsa kusura bakmasinlar. 177 hafta surdu. Son donemlerde ilan bahanesiyle yarim sayfaya dusen GULMECE 3 ay kadar once de tamamen kaldirildi. Karikaturu seven Ersin Abi de (bilirsiniz babasi uluslararasi usta karikaturist Ziya Ramoglu) Adana’ya donunce bize ufaktan yol gorundu:)… Sorunuzun cevabina gelelim… Sansur gibi bir olay seslendirilmese de otokontrol sinirlari zorlar durumdaydi diyebilirim. Konu tercihimi degistiyordu desem daha dogru. ‘Kafamin dikine giderim arkadas’ gerizekaliligi yapacak durumda degildim acikcasi. Bu benim meslegim sonucta. Ama dogrular karsinda sessiz duyarsiz kalmadim asla. Bunun bedeli de bazen hatta cogu zaman ulkemizde isine son verilerek odeniyor…

– EK: Cumhuriyetten bu yana karikaturculerimizin pek ozgurce urettigi soylenemez. 12 Eylul donemi haricinde bircok siyaset adami, Adnan Menderes, Suleyman Demirel basta olmak uzere yuzlerce karikaturu cizilmis ama tek bir dava acilmamistir. Ornegin; Adnan Menderes, saniyorum Ramiz tarafindan mart ayinda damlarda dolasan bir kedi olarak cizilmistir. Gunumuzde Musa Kart’in cizdigi "kedi" olarak figurize edilmis Basbakan karikaturu davalik olmustur. Gelinen noktayi bize nasil aciklarsin?

-H.I.Y.: Bunu basbakan ya da Musa Kart aciklasa… Ben maydanoz olmayayim… Ancak ben suna tum samimiyetimle inanmaktayim. ‘Dost aci soyler’ kabul gormus bir deyim. Gelmis gecmis tum iktidarlarin ve gelecek olanlarin en samimi dostlari mizahcilardir. Karikaturculer ise samimi cilgin dostlaridir…

– EK: Biraz da kendinden bahsedelim. Halil I. Yildirim’in karikatur anlayisi nasildir? Dunyadan ve Turkiye’den cizgilerini ve mizah anlayisini sevdigin, benimsedigin cizerler kimler? Senin cizgilerini karikatur yarismalarinda pek gormuyoruz. Nedeni yogun calisma tempon mu yoksa yazisiz karikaturu benimsemiyor musun? Bunu neden soruyorum. Zira ben her iki turu de yillardir birlikte cizmis ama son on yili yazisiz yani evrensel karikature ayirmis bir cizerim. Her ikisini de cizmek, cok yonluluk ve cizgi cesitliligi kazandiriyor diye dusunuyorum. Sen ne dersin?

-H.I.Y.: Karikatur anlayisim komiktir… agzina s…maktan daha cok sakaci ve komik olmasidir. Ben karikaturde bizim topraklarda yetismis ustalardan cok etkilendim. Mesela ilk albumunu aldigim rahmetli Atila Ozer. Sonra Girgir efsanesinden Oguz abi, Engin Ergonultas, Altan Erbulak, Bulent Arabacioglu, Ergun Gunduz, Behic Pek… Sonra ayni dergide calistigim Kemal Aratan, Met- ust, Sencer, Sevket Yalaz, Galip Tekin… liste uzar gider. Sevgili hocalarim rahmetli Eflatun ve Necati Abi… Zafer Guven, Sadik Pala ve Sefa Sofuoglu da hep takip etmeye meslekdaslarimdir. Mordillo da cok etkilemistir beni… Ama Cizgi-roman olunca bizden Suat Gonulay diyebilirim. Dunyada cok guzel isler ve cizerler var. Enki Bilal ve Jean Pierre Gibrat ilk aklima gelenler..

Yarismalar konusunda haklisin… katilmiyorum uzun zamandir. Karikature ilk basladigim yilarda katildigim yarismalardan bayagi bi odul toplamistim. Sonra dergi ortaminda cizgi roman ve kapak cizimleri hep bana yuklendigi icin is yetistirmekten hic firsat bulamadim. Yaslandik artik gencler katilsin:))) juri uyeligi teklifine acigim:) Yazisiz karikatur evrenseldir ve kalicidir fikrine tamamen katiliyorum. Universitde de (Dokuz Eylul GSF – Illustrasyon) derse girdigim yillarda yilin ilk dersine gelen ogrencilerime ‘Size yil boyunca butun dunya dillerini konusmanizi ogretecegim’ derdim. Yuzlerindeki saskinligi tahmin edebilirsiniz. Hazirladigim cesitli ulkelerden olusan cizerlerinden yazisiz karikaturleri tek tek gosterirken, Bu Arjantinli cizer bu Rus bu Italyan, iran, Cin Japon vs… ‘Eminimki bu cizerlerin hic biri turkce bilmiyordur… Ama butun esprileri ve verilen mesaji anlayabiliyoruz’ derdim ve butun yil dersim dolu ve verimli gecerdi. Desen ve temel egitimden cikan projelerin yanisira uretilen islerin cogunlugu yazisiz karikaturler olurdu. Artik yazisiz karikatur cizmenin zamani geldi:) hazir issizken….

– EK: Tekrar bugune gelecek olursak. Senin yasadiklarini daha once yasamis veya gelecekte yasayacak olan cizerlerin de oldugu muhakkak. Sen ne ilk, ne de son olacaksin. Peki bu isin sonu nereye varacak? Cizerler kuyrugunu kisip oturacak veya iktidar yanlisi cizgilere mi yonelecek? Durusunu muhafaza etmek isteyen cizerleri kim sahiplenecek? Bu konuda dernek yeterli degil. Hem proseduru hem yonetimin yaklasimi bu sorunlari cozmeye yeterli degil. Sence cizgi emekcilerinin belli bir platformda mucadelesi icin sendikalasmasi gerekmiyor mu? Bunun icin gec mi kalindi yoksa tam zamani mi?

-H.I.Y.: Maalesef icinde bulundugumuz duruma bir karikaturistin ya da buyuk bir kisminin meslegini surdurmesi mumkun degil. Mizahci beynini ve bilegini calistirdigi icin yalama organi gelismiyor. Kimyasina uymuyor meslegine aykiri cunki… Belki her alanda boyle ama mizahta daha bir orantisiz guce donusuyor. Bu cilgin cocuklari destekleyin ey patronlar da demiyorum… Dunyada oldugu gibi olmasi gerekeni yapmalari yeterli… Yani bunun bir meslek oldugunu kabul edip birazda gulelimden daha ciddi bir mesele oldugunu anlamalari gerekmektedir. Orgutlendigimiz kurumda bu dogrultuda haklarimizi hukukumuzu aramali… Tipki diger meslek orgutleri gibi. Birde birbirimizle tartisalim tartisalimda guzel tartisalim cizgilerimiz gibi…

– EK: Son olarak, genc cizerlere nasil bir Turkiye birakiyoruz? Daha genel bir cercevede nasil bir dunya birakiyoruz?

-H.I.Y.: Him… Hic komik degiliz! Bu yuzden kemiklerimiz sizlayacak galiba….

Soylesi: Erdogan Karayel

***

https://donquichotte.org/content/view/6625/32/lang,de/

***

ANADOLU KARIKATURCULER DERNEGI
2013 KARIKATUR HIZMET ODULU MUSTAFA YILDIZ’IN

Anadolu Karikaturculer Dernegi yonetim kurulu
her yil karikatur sanatina hizmet edenlere odul vermektedir.
Daha once Atila Ozer, Ibrahim Orhan (Orhan Holding), Huseyin Cakmak, Kemal Akkoc,
Kamil Masaraci ve Ahmet Esmer plaketle onurlandirilmisti.
2013 yili ‘Hizmet Odulu’ne ise yonetim kurulumuz, Ege bolgesinde ozellikle Izmir’de
karikatur adina gosterdigi caba ve kulturumuze katkilari nedeni ile
karikatur sanatcisi MUSTAFA YILDIZ’i layik gormustur.
25 subat 2013 gunu saat 12.30’da Balikesir Devlet Guzel Sanatlar Galerisinde
yapilacak olan torenle odul plaketi verilecektir.
Ayni zamanda Anadolu Karikaturculer Dernegi uyelerinin,
Mustafa Yildiz’in ve Cemal Nadir Guler’in eserlerinden olusacak
karikatur sergisi de Baikesirli sanatseverlerin begenisine sunulacaktir.
Sergi 10 gun acik kalacaktir.

The First International Cartoon and Caricature Festival Cartoonmag.com -2013

http://cartoonmag.com/en/index.php?option=com_content&view=article&id=543:11december-the-first-
international-cartoon-and-caricature-festival-cartoonmagcom-iran-bojnourd-
2013&catid=12:1390-09-29-19-27-11&Itemid=14

"CITIZENSHIP/STAATSBÜRGERSCHAFT/VATANDASLIK"
PLEASE, WAIT/BITTE WARTEN SIE/LÜTFEN BEKLEYINIZ!…

http://www.cartooncenter.net/International_Caricature_Web__Contest_2013.htm

"YURIY KOSOBUKIN" PORTRAIT
OSMAN SUROGLU

OGUZ GÜREL

SEYRAN CAFERLI

OGUZ GÜREL

MURAT AHMETI

SILVANO MELLO

ANGEL BOLIGAN

NEZIHE ALTUG’DAN "SEHR-I ISTANBUL VE DON KISOT UZERINE BIR YAZI…

Don Kisot’un "Sehr-i Istanbul"u / Nezihe Altug

Erdogan Karayel’in DQ ve Istanbul Dusunce Dernegi ile ortaklasa duzenledigi "Sehr-i Istanbul" adli sergisine yogun bir katilimin yani sira, muhalif olanlar da vardi. "Karikatur sanati baslangicindan bu yana muhalif bir sanattir ve gucu elinde bulunduranlarin yaninda degil onlarin tam karsisinda yer alir. Elestirisini de kivirmadan, net ve durust bir sekilde yapar.
"Info@donquichotte.org" tarafindan organize edilen ‘Sehr-i Istanbul’ konulu karikatur sergisi beni cok heyecanlandirdi, ama Erdogan Karayel imzasini tasiyan sergi afisini gorunce sasirdim. Afiste uc din ozellikle one cikarilmis. Katilimcilarin kosullandirildiklarini hissettim. Gorebildigim karikaturlerin onemli bir bolumu bu kosullandirmanin basarili oldugunu da gosteriyor." sozleri sanal medyada yer aldi.

Peki, "muhalif" diye adlandirilan bu kisiler kim? Bakis acilari nereden kaynaklaniyor ve neden bir onem tasiyor? Bu muhaliflerin birlikte calistiklari "bagimsiz hareketler" in anlami ne ve basarili olma sanslari var mi? Eger varsa boyle bir sistem cercevesinde nasil muhalif olunur? Toplum icinde muhaliflerin nasil bir rolu vardir? Hayal ettikleri nedir ve neyi temel almislardir? Peki, bu muhalifler toplumu ve toplumsal duzeni degistirme gucune sahip midir? Bence bu sorularin yanitlanmasi icin iktidarsizlarin potansiyeli hakkinda dusunmeye, ancak onlarin hareket ettikleri iktidar alanini sorgulayarak baslayabiliriz. "Sizler karikaturlerinizle Turkiye’ye hangi mesaji verdiniz?"

Bildiginiz gibi romanda kahraman Don Kisot, pek cok kisiyi kurtarir; ama bu adamlar sonradan onun can dusmani olup cikarlar. Alisilmis butun sahteliklere savas acmistir. Teknoloji eger bir yel degirmeni ise onun nazarinda artik o insanligi yok edecek zalim bir sovalyedir. Gormek istedikleri vardir hayatta ve aldansa da hep oyle gorur. Hanlar onun gozunde sato, hanci basi asil derebeyi, pasakli koylu kizi kontestir. O baska dunyadan bu dunyaya bakan gercek bir deli, gercek bir kahramandir.
"Muhalefet kavrami batili gazeteciler tarafindan kendilerini mevcut iktidarin en yuksek mevkilerinde bulunan kisilerle gizli bir catisma icinde bulan kisileri ya da gruplari ifade etmek icin kullanilir. Bu catismalar kimi zaman belli bir takim kavramsal yaklasimlardaki farkliliklardan dolayi ortaya ciksalar da genellikle yalnizca iktidar arzusundan veya iktidari temsil edene karsi duyulan kisisel rahatsizliktan kaynaklanirlar. Bu itibarla, basin hem dusuncenin olusumu, hem de olusan dusuncenin ozgurce aktarilmasi asamalarinda hayati bir oneme sahiptir. Basinda, hele hele karikatur yayinciliginda yer alan ifadeler, bircok kez deger yargilari seklinde olusur. Ozellikle elestirel bakis acisinin urunu olan ve soz soyledigi alanda muhalif bir etki olusmasina neden olan siyasi karikaturler, konulara elestirel acidan yaklasarak ve hiciv yontemini kullanarak cogu kez olumsuz ifadeler icerir. Siyasetciler ve siyasal iktidarlar hakkindaki bu genis degerlendirmeler, demokratik bir toplum duzeninin zorunluluklarindan olmasinin yani sira toplumsal donusum bakimindan da etkin bir ozellige sahiptir. Sanatci bir bakima toplumun sozcusu durumundadir ve eseri vasitasiyla toplumun bastirilmis duygularini ortaya koyar… Avrupa Insan Haklari "Sanatci, yaratici eseri araciligiyla dunya uzerinde kisisel bir vizyonunu dile getirmekle kalmaz, ayni zamanda, icinde yasadigi toplumu nasil gordugunu de ortaya koyar. Bu nedenle, sanat kamuoyunu bicimlendirmekle kalmaz, ayni zamanda kamuoyunun bir ifadesi olur ve halkin gunun temel sorunlariyla yuzlesmesini saglayabilir." der.

Erdogan Karayel, muhaliflere cevaben, "Cok komik. Dinler arasi diyalogu Istanbul zaten yuzyillardir kendi bunyesinde basarmis efsane bir kent. Buyuklugu de oradan gelmiyor mu zaten? Bizim ne haddimize bu diyalogu gelistirmek veya pekistirmek? Yapmaya calistigimiz, uluslararasi karikatur platformunda bu kenti yerli ve yabanci cizerlerin sorgulamalari ve kagida yansitmalariydi. Ve bunu buyuk bir basariyla gerceklestirdik. Sponsorumuz bile yoktu. Para odulu de koyamadik o nedenle. Sadece Milli Egitim Il Mudurlugu bize bir salon tahsis etti ve kokteylini gerceklestirdi. Tum katki bu kadar! Bilirsiniz ozellikle Istanbul’da sergi acmak zordur. Hele resim gibi satisa yonelik olmayan sergilere galeri bulmak neredeyse olanaksiz… Bunlari goz onunde bulundurarak bize sergimiz icin tahsis edilen "Beyoglu Ogretmenevi" galerisine bir jest olarak yarisma afislerimizde de logolarini kullandik. Sergimizin bitiminden itibaren de bu kurum ile sergimizin zaten herhangi bir baglantisi kalmiyor. Don Kisot olarak bu sergimizin Istanbul ilce belediyelerinde "Sehr-i Istanbul/Dun-Bugun-Yarin" basligiyla ve daha panoramik bir bakis acisiyla zincirler halinde devaminin calismalarini yapiyorum" seklinde dusuncelerini belirtmis.

Istanbul’un Don Kisot’unu bir yaziyla tanitmak elbette bu kadar kolay degil, okumak gerek, her iyi sey gibi onu da okumak, onun mucadelesini de gormek, belki cok sevmek belki de hic sevmemek ama okumak ve gormek gerek sergisini, yazdiklarini… Aslinda herkesin icinde var olan bir duygudur kahramanlik. Cunku bazen bir haksizlik ve yanlislik gordugumuz zaman mudahale etmek isteriz. Ama o andaki durumumuz buna musait degildir, yapamayiz, icimizde kalir. Bazilari bunu yapar, tepki gosterir ama cogumuz yapamaz. "Ben olsaydim bunu soyle yapardim, bunu boyle yapardim, karsi koyardim, boyle doverdim"… Ama Erdogan Karayel "ben bunu yaparim" diyor ve isin icine giriyor. Bir "Don Kisot" ruhu var. Kotulerle mucadele etmek istiyor, kulturu de ona musait. "Teksas" gibi yumruk atacak, "Tom Miks" gibi silah cekecek, "Mandrake" gibi hipnotize edecek, buna inanmis ve haksizliga tahammulu yok. Cok durust ve saf bir insan. Kahramanligi oyle algiliyor. Don Kisot’un "Sehr-i Istanbul" adli sergisinde, mizahi ve espriyi yakaliyorsunuz. Daha ilk macerasinda o da "Don Kisot" gibi, yasadigi Almanya’dan Istanbul’a gidiyor.

Ispanya, Meca Kenti’nin koylerinden birinde elli yaslarinda soylu bir adam yasardi. Bu adam bos zamanlarini sovalye romanlari okuyarak gecirirdi. Bu onda oyle bir tutku haline gelmisti ki kendini okudugu romanlarda anlatilan "gezici sovalye" olarak gormeye baslamisti. Artik o, evinde oturamazdi, Romanlarda oldugu gibi zirhini ve silahlarini alip seruvenden seruvene kosmaliydi. Fakat bir eksigi vardi, okudugu romanlarda her sovalyenin yaptigi kahramanliklari adadigi bir prensesi olurdu. Bizim Don Kisot’umuzun prensesi de bu sergiyle "Sehr-i Istanbul" oluyor. Erdogan Karayel nereli? Aslinda Istanbul dogumlu. Ancak onbir yildan bu yana Almanya‘nin Altbach koyunde yasamini surduruyor. Fakat Istanbul‘dan bir turlu kopamiyor. Zira yasamindaki butun guzellikler ve cirkinlikler, dogrular ve yanlislar, iyiler ve kotuler hep bu kentte olmus. Hemen her ay Istanbul’a geliyor, cunku Istanbul’un ona ihtiyaci var, ona inaniyor. Istanbul’un kotulerden kurtulmasi lazim, bunu yapacak kimse de kendisinden baska kimse degil. "Supermen" Amerika’da cunku Turkiye’de degil. Don Kisot’un "Sehr-i Istanbul" adli sergisini aciyor. Supermen’in pelerini var ucarken kullaniyor, Tom Miks’in asker rangers kiyafeti, Teksas’in kurkten sapkasi ve cesitli kiyafetleri var. "Bir kahraman herkes gibi ceket pantolonla gezemez" deyip kendine kiyafet dikiyor ve mizahi seciyor… Bir kahramanin kiyafeti olmasi lazim diyor; kendisi dikiyor. Bir de naraya ihtiyaci var her kahraman gibi; Zagor’un "Ahyaak", Tarzan’in "Aaa", en Kahraman Ridvan’in "Kukuriiikuuu!" gibi onun da nidasi, "Sehr-i Istanbul" narasi…

KlasIk diktatorlugun temel ozelliklerinden biri tarihsel kokenlerinin olmamasidir.(Siklikla rastlantisal toplumsal sureclerin ya da bireysel ve kitlesel egitimlerin rastlantisal sonuclarindan dogan ucube tarihi karakterler olarak gorulurler) fakat bizim sistemimizde ayni durumun gecerli oldugunu kolaylikla soylemek mumkun degildir. Sair Baris Erdogan’in dizelerindeki lanet turkusu gibiydi onun "Sehr-i Istanbul" adli sergisinin ardindan yazilanlar.

GUZELIM MEMLEKETI MAHVETMEYE CIKANLARA LANET TURKUSU

-sahte dindarlarin canagini yalayan utanmazlara-

nasil da tukeniyoruz, tukeniyorsunuz, tukeniyorlar, bizi tukettiler
dedim size bu memleket bizim degil, bu memleket onlarin
golgesinde dua edeceginiz agaclari kuruttular bir bir
besmele dudaklarinda son gunahlari
agizlari kilitsiz kerhane kapisi

nasil da siniyoruz, sindiriliyorsunuz, sindiriliyorlar
yalan makinesinde yilan yutturdular, dolandik durduk
hesap kitap bilmezsiniz dediler, agziniz bes kurusluk kofte
cokecek ocaklarda alevleri kendileri yuttular
dudaklari kirli ellerdeki aya

nasil da degistik, degistiniz, degisiyorlar
elimizdeki sirli aynalar arap tozuna bulanmis ummetci kaynar
uc pare ugruna sozcuklerimiz canak yalar ortadogu’da
kalkacak derman birakmadilar
dizlerimiz diz degil kapaklanmis kole

ah biz namusuyla yumruk sIkamadik, bizi susturdular
onur savasini kaybettik hayber kalesinde
icimizdeki dusunce tohumlarini kuruttular her yerde
yagmurunu unutan bugday sarisiydik
agizlarimiz haykiracak agiz degil, yol cikan haninda parasiz kenef…

Baris Erdogan

Bu muhalif insanlar, Bati’da mesleklerindeki gercek basarilarindan daha cok toplumsal olaylara sahip cikan vatandaslar olarak taninir ya da eylemlerinin elestirel ya da siyasal boyutlariyla bilinirler. Kisisel deneyimimden yola cikarak oncelikle "muhalif" kavrami etimolojik acidan da sorunludur. Basinda yer alan haliyle "muhalif" yoldan cikmis kimse olarak tanimlanmaktadir. Fakat muhalifler herhangi bir seyi yadsimadiklari ya da yalanlamadiklari icin bu tanimlamayi kabul etmezler. Onlar tam tersine, kendi insani kimliklerini vurgularlar. Don Kisot’un," Karikaturcunun su’cu veya bu’cu olmasindan ote once "insan" olmasi gerektigini bir kez daha hatirlatmakta yarar var." sozleri gibi. Eger bir seyi reddediyorlarsa, reddettikleri sey onlarin bir yalani yasamalarina neden olan yanlis veya yabanci unsurlardir.

Sonuc olarak "muhalif" olmaya karar vermez ve yasamlarinin yirmi dort saatini muhalif olmaya adasalar da, bu onlar icin bir meslek degildir, sadece temel bir varolussal durustur. Ayrica "muhalif" olmanin tesadufu dissal sartlarini yerine getirseler de muhaliflik hic kimsenin ozel mulku degildir, sadece bir yaklasima isaret eder. Gerceklerle yasamayi deneyen on binlerce isimsiz insan ve icinde bulunduklari kosullardan dolayi bunu yapmayan ama yapmak isteyen milyonlarca insan vardir. Karikaturistler, yazar ve sairler gibi. Bu insanlar, gerceklerle yasamak icin hali hazirda ilk adimi atmis olanlardan onlarca kat daha fazla cesarete ihtiyac duyarlar. Erdogan Karayel’in "Bu camianin civisi cikmissa, dostluklara ihanet eden, cizerlere asilsiz iftiralarla ayakustu hakkimda asilsiz iddialari empoze etmeye calisan, genc beyinleri ve yetenekleri cerden copten tiplemelerle yanlis yonlendirmeyi ilke edinenler yuzunden cikmistir. Tarih asil bu gibileri unutmayacak, DQ’u baska kitaplarda yazacaktir. Zira modasi gecmis ulusalci zihniyetle benim evrensel dunya gorusum arasinda uzlasmaz ayrisimlar ve ucurumlar var" sozleri daha nice "Don Kisot"lar yaratacak nitelikte. Erdogan Karayel’in Sehr-i Istanbul" sergisiyle, yel degirmenleriyle savasini da tarih yazacak.
Ozgurluk, uzun yillar boyunca felsefeciler, siyaset bilimcileri, hukukcular tarafindan tartisilan ve ne oldugu konusunda ortak bir paydada bulusulamayan, insanligin onemli sorularindan birisi olagelmistir. Bu kavram isiginda dusunce ve dusunceleri ifade etme ozgurlugu de, hukukun ve insan haklarinin tartisilan, ancak onemi hicbir zaman yadsinmayan basliklarindan birisidir. Bu baglamda, ulusal yasalarda ve uluslararasi hukuk ve insan haklari belgelerinde dusunce ve ifade ozgurlugu birbirinden ayrilmaksizin duzenlenmis ve kimi istisnai hallerdeki sinirlandirmalar disinda, insanlarin her zaman dusun ve ifade ozgurlugune sahip olacagi soylenmistir.

Tarih boyunca gerceklesen olaylar gostermistir ki, "gulmece ve cizgi" toplumlar nezdinde buyuk bir etki gucune sahiptir. Bu yuzden bir toplumda mizahin ve karikaturun gelismemesi, dahasi bunlarin gelismesinin guvencesi iktidarlar tarafindan verilecegi yerde karikaturun, bu iktidarlarin siyasi savaslarinin hedefi haline gelmesi, o toplumun gerek ozgurlukler gerekse kulturel acidan gelismesinin onundeki en onemli engellerden birisidir. Bu acidan, buyuk sair Brecht’in su sozlerinin her zaman hatirlanmasi gerekmektedir: "Mizahin olmadigi bir yerde yasamak cok zor ve sIkicidir. Her seyin mizaha donustugu bir yerde yasamak ise olanaksizdir." Yel degirmenleriyle savasini tarih yazacak. Iyi ki varsin "Don Kisot"

Nezihe ALTUG -26.01.2013-ISTANBUL

Yaziyi Word dosyasinda okumak icin:

TRAYKO POPOV

CIVAL EINSTEIN

GÜRBÜZ DOGAN EKSIOGLU

ANGEL BOLIGAN

"UGUR MUMCU" PORTRAIT
ERDOGAN KARAYEL

"YURIY KOSOBUKIN" PORTRAIT
MARIAN AVRAMESCU

"MEHMET ALI BIRAND" PORTRAIT
OSMAN SUROGLU

"AHMET ISIKARA" PORTRAIT
METE ARIF TOKMAK

"AHMET ISIKARA" PORTRAIT (2)
METE ARIF TOKMAK

"SEHR-I ISTANBUL" SERGISINI
2013 YILINDA DAHA GENIS CERCEVEDE
"ISTANBUL’UN DÜNÜ-BUGÜNÜ VE YARINI" KONSEPTIYLE
ISTANBUL’UN DEGISIK ILCE BELEDIYELERINDE
SERGILER ZINCIRI OLARAK SÜRDÜRME CALISMALARI DEVAM EDIYOR..
DQ’U IZLEMEYE DEVAM EDIN…

"BURHAN DOGANCAY-M. ALI BIRAND-TOKTAMIS ATES" PORTAITS…
OGUZ GÜREL

"YURIY KOSOBUKIN" PORTRAIT
OGUZ GÜREL