Nasreddin Hoca karikatürcü müydü?
Aslýnda karikatür yarýþmalarýnýn ruhunu çocukluðumdan beri anlamakta zorlanýrým. Karikatürcüler, yüzücü deðil, koþucu deðil niye birbirleriyle yarýþýyorlar? Diyelim ki yarýþýyorlar, o halde niçin deðiþik disiplinlerin sporcularý ayný yarýþa katýlýyor? Siz hiç profesyonel bir boksörle amatör bir boksörün karþýlaþtýðýný, 43 kiloluk bir boksörle 160 kiloluk bir aðýr sikletin karþýlaþtýrýldýðýný gördünüz mü? Ya da bir boksörle bir güreþçinin karþýlaþtýðýný? Tayland boksunda bile her türlü teknik serbest býrakýlmamýþken, niçin karikatürde bütün teknikler serbestttir? Tamam yaþ ve ýrk farký gözetilmez ve yarýþmamýz bütün çizerlere açýktýr ama bu durumda zaman zaman gördüðümüz yýllarýn ustalarýyla dünkü çocuklarýn ayný ringe çýkmalarýna ve onlarý dövmelerine, dövemezlerse bir dahaki sefer bir baþka yarýþmada jüri üyesi olarak elemelerine ne buyrulur? Jürideki bu iþten anlayan karikatürcüler, eþyanýn tabiyatý itibarý meþgul insanlardýr ve bütün meþgul insanlar gibi kendi iþleriyle meþguldurlar. Tutup da beþ on yýl öncesinin ödül almýþ karikatür albümlerini tanýmalarý, hatýrlamalarý, ezbere bilmeleri beklenemez. Bu durumda karikatürler için bir “patent dairesi” kurulmasý ve çizerlerin karikatürlerini henüz çizmeden fikir olarak bu daireye göndermeleri, çalýntý mý benzer mi olduðu konusunu aydýnlýða kavuþturmalarý ve aldýklarý temiz belgesiyle yarýþmalara katýlmalarý bir çözüm olabilir. Jüri üyelerinden de böyle birer temiz kaðýdý talep edilebilir. Ayrýca dernek ve kuruluþlar da, bir þarkýnýn farklý yorumcularý olduðu gibi, en güzel kopya karikatür yarýþmalarý da düzenleyerek yeni bir disiplin yaratabilirler. Okullarda kopya çekerek sýnýfýný geçen öðrencilerin yakalanmalarý halinde, yazý deðiþikliðini de öne sürerek “benzer ama kopya deðil” þeklinde savunma yapmalarý kabul edilmelidir.
Benzer karikatür çizenler, kopyalarýn ödül almasý durumunda ödülleri kýrýþmalý ve ortaya çýkýp “kopya deðil benzer” diyerek onurlarýný ve ödüllerini kurtarmalý, elalemi de susturmalýdýrlar. Yarýþma sonucu çýkacak benzer mi kopya mý tartýþmalarý için devlet güvenlik mahkemeleri yetkili kýlýnmalý ve bu konuda zaten kararý þüpheli bulunan jürilere yeniden görev verilmemeli onlarýn arabuluculuk yapmalarý kesinlikle önlenmelidir. Uluslararasý yarýþmalarda ödül alan karikatürlerin kimlerden kaçar puan aldýklarý, eðer konu masaya yatýrýlýp tartýþýlmýþsa neler konuþulduðu rapor edilmeli ve gizli tutulmamalýdýr. Yarýþmalarýn ardýndan yapýlan haberlerde ödül filanca ülkeye filan diye yazýlmamalýdýr.
Karikatürcüler bireysel bir spor yaptýklarý ve kendi adlarýna yarýþmaya katýldýklarý için aldýklarý ödülleri de ülkeleri deðil kendileri almýþ olacaklardýr. Bu durumda Ödülü filanca ülkeden filan çizer aldý diye vermek doðru olur.
Sedat Simavi karikatürcüydü ve o adla karikatür yarýþmasý yapýlmasý doðrudur ama Aydýn Doðan çizer mizer deðildir ayný þekilde Nasreddin Hoca mizahçýdýr ama hiç karikatür çizmemiþtir. Bu gibi konulara da daha fazla özen gösterilmelidir. Ama en doðrusu bazý konular aydýnlýða kavuþuncaya kadar karikatür yarýþmalarýnýn yasaklanmasýdýr.
Hayati Boyacýoðlu/Germany