CUMHURÝYET GAZETESÝ ÝLE TAN ORAL’IN YOLLARI AYRILDI!

Dün MedyaTava’da yayýnlanan ama doðruluk derecesini belirleyemediðimiz haber, bugünkü Cumhuriyet’te yayýnlanan karikatürle netlik kazanmýþ oldu. Evet, otuz yýlý aþkýn süredir Cumhuriyet gazetesinde çizen Tan Oral, gazeteyle yollarýný ayýrýyor..

Yeni Þafak gazetesinde “Türban” konusunda rektörleri eleþtiren karikatürünün yaný sýra “türbanlý kýzlara destek veren” bir de söyleþisi yayýnlanan Tan Oral’a bu konuda birçok kurum, kuruluþ ve kiþilerden farklý eleþtiriler geldiði muhakkak. Yýllardýr tanýdýðýmýz, bildiðimiz ve duruþunu her zaman takdir ettiðimiz bir ustanýn, bu konudaki düþüncelerini tam öðrenmeden konuyla ilgili herhangi bir yorum yapmadýk, haberi de “yorumsuz” olarak yayýnladýk. Türkiye, ilginç bir süreçten geçiyor. Bu deðiþim süreci sancýlý olduðu gibi ayný zamanda tehlikeli saflaþmalara doðru da yol alýyor. Hem de tüm hýzýyla…

Çizerler, toplumlarý yönlendirici konumlarý nedeniyle, havayý önceden koklayan ve çizgileriyle geleceði çizen sanatçýlardýr. Elbette, Türkiye’nin gerçekleri onlarý da etkileyecek, yönlendirecektir. Son dönemlerdeki karikaturculer@yahoogroups.com daki tartýþmalar da bunu göstermektedir. Bazý arkadaþlarýmýz, “ulusal” gözlükleriyle çizmekte, tartýþmalarý da bu boyuta taþýmakta ve bir noktada týkanýp kalmaktalar. Oysa, karikatür “evrensel” bir bakýþ açýsýyla ele alýnmasý ve uygulanmasý gereken bir sanat dalýdýr. Eleþtirilere tahammülsüzlük ve saygý sýnýrýný aþma, son dönemlerde bu grupta çok yaþanmaya baþladý. Sonuçta dört yýldýr Türk çizerleriyle birebir iletiþim kurma olanaðý tanýyan bu gruptan ayrýlma kararý aldým. Yan yana iki çizgi çekenin kendini karikatürcü olarak gördüðü ve her konuda ahkam kesme hakkýný kendinde bulduðu bir grupta kalmanýn daha fazla anlamý yoktu. Otuz yýl önce Gýrgýr’da yayýnlanan “Çiçeði burnunda” köþesindeki amatör çizerleri bile aratan mizah sayfalarýyla, karþýlýklý yaðlama-yýkamalarla bakalým Türk karikatürü daha ne kadar ileri gidecek? Türk medyasý da bu konuda canla, baþla çalýþmakta, yýllarýn deneyimli çizerlerini bir bir gazetelerdeki iþlerinden çýkarmaktadýr. Hal böyle olunca, “ekmek kavgasý” bir baþka anlam kazanmakta, idealler ve ütopik düþüncelerle, yaþamýn gerçekleri kiþileri bir ”seçim” yapmaya zorlamaktadýr.

Tan Oral, gelecek hafta, Eskiþehir’de 50. yýl sergisini açacak bir büyüðümüz, ustamýz. Elli yýlýný karikatüre vermiþ bir ustayý eleþtirmek bize düþmez. Karikatürcü, çizgisinin sorumluluðunu öncelikle kendisi duyan insandýr. Önümüzdeki günlerde bu kararýnýn nedenlerini ve gerekçelerini öðreneceðimizi umut ediyorum. Ýnsanlarý bir kalemde silip atmak, bizim toplumumuzun “linç” geleneðinde sýkça yaþanan bir “gerçek!”

“Cumhuriyet” gazetesiyle Tan Oral’ýn yollarýnýn ayrýlmasýnýn tek nedeni “Yeni Þafak” gazetesinde yayýnlanan yazý ve karikatür mü acaba? Zira, sevgili Cihan Demirci’nin de “MizahHaber” blogunda deðindiði gibi, Tan Oral bazý karikatürlerinde gazetenin siyasi yapýsýyla örtüþmeyen konularý da iþlemiþtir zaman zaman. Konuyu biraz daha açarsak; artýk günümüz Türkiye’si çok farklý bir yapýlanmaya gitmektedir. 1990 sonrasý duvarlarýn yýkýlmasýyla artýk her þey birbirine karýþmýþ durumdadýr. “Saðcýlýk ve solculuk” artýk insanýn içinde beslediði “iktidar ve muhalif” ses gibi olmuþtur. Yaþanan geliþmelere göre hangisi aðýrlýktaysa ona yönlenmektedir. Türkiye’yi, gelecekte týpký “çift cinsiyet” taþýyan insan gibi “çift ideoloji” donanmýþ insanlar yönetecek belki de kimbilir?!. AKP iktidarý bu yönde atýlmýþ en önemli adýmdýr. O nedenledir ki, bünyesinde saðcýsýný, solcusunu, muhafazakarýný, liberalini barýndýrmaktadýr. Medya, artýk tröstleþmiþ, tek cebe, tek kasaya hizmet verir olmuþtur. Bazý kanal ve yayýn organlarýnda artýk “özellikle” muhalif seslere yer verilmektedir. Bunun örnekleri çoktur. “Yeni Þafak” gibi muhafazakar bir gazetede Alev Alatlý gibi liberal muhalif bir yazar dört yýldýr yazmaktadýr. Ama, tolerans ve hoþgörünün (!) de bir sýnýrý olmaktadýr bu yayýn organlarýnda. Nitekim Alev Alatlý’nin yine türban konusundaki bir yazýsý, “kýþkýrtýcý” bulunduðu için yayýnlanmamýþtýr. Cumhuriyet gazetesi de daha önce gösterdiði toleransa “türban” konusunda “dur” demiþ ve Tan Oral’la yollarýný ayýrma kararý almýþtýr, bilemeyiz.   

Yurt dýþýnda yaþayanlarýn, yaþadýklarý toplumun deðer yargýlarýyla, kültürleriyle kendi toplumununkilerini birebir kýyaslama ve yaþama geçirme olanaklarý var. Bu da onlara, konulara daha “objektif” bakabilme þansý tanýyor. Kendi yaþadýðýnýz toplumda iyi-kötü her þey kanýksanýyor, alýþkanlýðý dönüþüyor bir süre sonra. Ayakta durmak için, yaþamak için bazen küçük ödünler verilmek zorunda kalýnýyor. Ancak geliþen zamanla o ödünlerin gitgide büyümesi ve artmasý insanlarýn önce kimliklerinde, sonra da kiþiliklerinde geriye dönüþü imkansýz deðiþimlere yol açabiliyor. Türkiye, bugün tüm öz kaynaklarý yabancýlara peþkeþ çekilmiþ bir ülke konumunda. Borsa’nýn bile yüzde 75’inin yabancýlarda olduðu bir ülkede kiþinin kendine yabancýlaþmasý ise varýlacak en son noktadýr. Ve, biz gitgide o noktaya yaklaþýyoruz, her gün örneklere bir yenisini ekleyerek…

Erdoðan Karayel

————————————————————————————————————————————————————————-

SON GELÝÞMELER:

– Bugün  Tan Oral, bir basýn toplantýsý düzenleyerek, Yeni Þafak gazetesinin bir oyununa geldiðini açýkladý. Basýn toplantýsýnýn detaylarý için: http://mizahhaber.blogspot.com  linkine týklayabilirsiniz.

– karikaturculer@yahoogroups.com’da yukarýdaki satýrlara karþýlýk olarak AA arkadaþýmýz düþüncelerini aktarmýþ. Kendisine teþekkür ederim, ama þahsýma bu kadar zaman ayýracaðýna, karikatür çizmeye devam etse ve ödüllerine yenilerini eklese daha memnun olurdum. Artýk o grupta olmayan bir insan hakkýnda bu kadar atýp tutma hakkýný kendinde görmesi çok ilginç. Ben, grupla ilgili yazýlarýmda hiçbir isim vermediðim halde sürekli benim ismimi kullanarak sataþmalara devam etmesini sanýrým grup moderatörü sevgili Halis Dokgöz deðerlendirecektir.

“Gözden kaçanlarla, göze batanlarý” çizen

TAN ORAL’ýn 50. SANAT YILI SERGÝSÝ

Cumhuriyet gazetesinin arka sayfasýnda günlük karikatürler çizen Tan ORAL, 50. Sanat Yýlý’ný Eskiþehir’de kutluyor.

Tan Oral karikatürcüdür. Ama karikatürden baþka çizgi film çalýþmalarý da yapar, dersler verir, araþtýrmalar yapar, makaleler yazar, konferanslar verir, sergiler açar, etkinlikler düzenler, karikatür denince akla gelebilecek tüm çabalarýn içinde olmayý görev bilir.

O, Karikatürcüler Derneði’nde Baþkan, Akþehir’de Nasreddin Hoca Þenlikleri’nde düzenleme kurulu üyesi, Aydýn Doðan Uluslararasý Karikatür Yarýþmasý’nda jüri üyesi, Eskiþehir’deki Karikatür Müzesi’nde, Yeni Yüksektepe Derneði’nde, Schneidertempel Sanat Merkezi’nde, Ankara Karikatür Vakfý’nda danýþmandýr… Yaþamýný her þeyiyle karikatüre adamýþtýr.  Tam bir karikatür fanatiðidir…

Karikatür konusunda tüm önerilere de açýktýr. Hiçbir teklife hayýr demez. Hiçbir maddi karþýlýk beklemez. Bir çok masrafý da cebinden öder.

Tan ORAL’ýn ilk karikatürü 20 Aðustos 1958 tarihli Dolmuþ dergisinde yayýmlanýr. 2008; sanat yaþamýnýn 50. yýlýdýr. Bu elli yýl süresince daha çok politik ve sosyal olaylarý, “bu konuda gözden kaçanlarla, göze batanlarý” çizmeye çalýþmýþtýr

Tan Oral’ýn gazete karikatürcülüðü ile tanýþmasý 1976 yýlýnda Politika gazetesinde olur. Daha sonra Cumhuriyet gazetesine geçer. Artýk hep oradadýr.

Yayýmlanan kitaplarýnýn sayýsý 10’u aþmýþtýr. O, birikimlerini herkesle paylaþmayý  seven biridir.

 Tan Oral, ilk yapýtlarýndan baþlayarak çizgisinde hep yalýn olmayý seçmiþtir. Semih Balcýoðlu, Tan Oral için; “Çizgisinde tasarrufludur. Ýþlevi olmayan çizgiyi hiç kullanmaz. Ýmzasý bile kýsa ve özdür” der.

Tan Oral, karikatüre kendince bir anlam, ya da anlamsýzlýk yüklüyor. Çizdikleri bazen yazýsýz, bazen yazýlý, bazen güncel politika, bazen imgelem dünyasýndan bir esinti, bazen vinyet tadýnda bir çizim… O,  karikatürün genel tanýmýnýn dýþýna çýkmak istemiþtir hep.

Tan Oral,  sanat yaþamýnýn 50. yýlýný kutlamak için Eskiþehir’e davet edildi. Oral, Anadolu Üniversitesi için yabancý biri deðildir. O, neredeyse tam on yýl her hafta Eskiþehir’e gelerek Güzel Sanatlar Fakültesi’nde Çizgi Film dersleri vermiþtir. Eðitim Karikatürleri Müzesi’nin oluþmasýnda da emeði vardýr. 2008; Anadolu Üniversitesi’nin  kuruluþunun 50. yýlý…  Tan Oral’ýn sanat yaþamýnýn 50. yýlý ile üniversitenin kuruluþunun 50. yýlý hoþ bir rastlantý olarak çakýþmýþtýr. Bundan güzel kutlama gerekçesi olabilir mi? 12 Mart 2008  Çarþamba günü Saat:17.30’da  Tan Oral’ýn özel olarak çizdiði karikatürlerden oluþan sergisiyle Eskiþehirli sanatseverlerin huzurunda 50. yýl kutlamasý yapýlacak.

50. Sanat Yýlýnda

TAN ORAL SERGÝSÝ

Açýlýþ: 12 Mart 2008  Saat: 17.30

Yer:  Anadolu Üniversitesi Eðitim Karikatürleri Müzesi

Akcami Mh. Malhatun Sk. No:6 Odunpazarý ESKÝÞEHÝR

Sergi Süresi: 12 Mart 2008 – 18 Nisan 2008