Bugun klasIklerin uyarlamasi olarak karsimiza cikan cizgi romanlar alisilageldik “cizgi” icinde degerlendirilebilir mi?

Umit Kirecci (Cizgi Roman Okurlari Platformu Yoneticisi):
Cizgi roman, ozunde birbirini takip eden karelerin bir hikâye olusturmasi olarak tanimlansa da, onu cizgi roman yapan, aslinda okuyucuyla eser arasinda kurulan bagdir. Cizgi roman bir kahramanin hikâyesini anlatir, onun adiyla anilan bir surekli serisi vardir ve belli periyotta devam ederken onu baglilikla izleyen okuyucusunun duygularini dile getirir. Bu baglamda cizgi roman icin “kahramaniyla empati kuran okuyucunun birlikteligi” demek dogru olacaktir. Seri cizgi romanin etkisi cok gucludur. Buna karsilik, “grafik roman” (album) adi verilen cizgi roman turu, eger bilinen bir kahramani anlatmiyorsa, bir butunluk iceriyor, basi sonu ayni sayi icinde yer aliyor ve cizgi roman ozdeslesmesine ulastiracak bir surece uymuyorsa, daha cok icerigiyle akilda kalir. Edebiyat uyarlamalari bu tanimlamalar isiginda “grafik roman” turune girer. Anlatim teknikleri olarak cizgi roman olsalar bile, ozellikle dil orgusunun orijinal esere bagli kalmasi nedeniyle cizgi romandan hayli uzaktirlar. Uyarlamalarin dili ve kurgusu cizgi romana ozel olarak ele alinmamissa, ortaya cikanin, cizgi roman kareleriyle anlatilmis kaba uyarlamalar oldugunu soylemek yanlis olmaz.

Bu baglamda, edebiyat uyarlamalarinin cizgi roman tarihcesi icinde yeri var mi?

Firuz Kutal (Grafik tasarimci, illustrator, cizer):
Cizgi roman, ozellikle ABD’de McCarthy doneminde, Dr. Fredric Wertham’in “Masum Olanin Ayartilmasi” (Seduction of the Innocent) kitabindan sonra yururluge konan “Cizgi Roman Kodu” uygulamasi sonucunda, aile kurumuna zarar veren, topluma sorunlu insan yetistiren, siddeti mesrulastiran ve genc zihinleri son tahlilde tehdit eden bir alan olarak damgalanmasinin ardindan, dunyanin cesitli ulkelerinde ayni muameleye maruz kaldi.
Buna karsilik cizgi roman kulturu Bati’da, daha dogru deyisle Hiristiyan geleneginde yeri olan, Incil’i anlatmada kullanilan, okuma yazmasi yetersiz kisileri topluma kazandirma cabalari kapsaminda basvurulan bir aracti ayni zamanda. Bu yuzden de cesitli sansur girisimlerine ragmen yasadi. ABD’de 1990’larda Robert Crumb, Gilbert Shelton ve sonrasinda gelisen yeralti cizgi roman kulturu yine urkuttu ve “Cizgi Roman Kodu”nun yeniden devreye girmesine yol acti. Bunun uzerine klasIkler dunyasina el atildi; boylece cizgi roman fikrinin yuceltilmesi de mumkun olacakti; “saf ve guzel”, cizgi roman formatinda da olsa saf ve guzel olmaliydi cunku.

Bugun karsimiza cikan orneklerin cok satiyor olmasi ve etrafinda olusan Pazarlama ve reklam piyasasi cizgi roman gelenegi icin bir sans midir?

Askin Gungor (Fantastik ve bilimkurgu edebiyati yazari, cizer):
Oysa ne guzel yasayip gidiyorduk. Cizgi roman, cocuk beyinli adam ve kadinlarin ilgi alanina giren, entelektuellerin burun kivirdigi, medyanin gormezden geldigi basit bir eglencelikti. Bir zamanlar cizgi roman ciddi insanlarin isi degildi ve delilik ederek okuyanlar, gelisimini tamamlamamis “embesillerden” ibaretti. Sonra bir sey oldu. Kare ve Balonlar Tanrisi, NTV Yayinlari adli peygamberine kutsal kitabini gonderdi: William Shakespeare’den Macbeth! Ve her sey degisti! Heyhat!
NTV Yayinlari’nin tum iyi niyetli yaklasimina karsin klasIklerin cizgi roman uyarlamasinin ne edebiyata ne de cizgi romana katkisi var. Hayir, yayimlanan ilk iki kitabin (Shakespeare’den Macbeth ile Kafka’dan Dava) grafik eksIklikleri, edebi metni tam anlamiyla ifade edemeyen planlarla donanmis olmalari, yayinevinin tanitim metinlerine ve hatta web sitesine cizerlerin adini yazmaya tenezzul bile etmemesi degil bunun nedeni. Neden cok daha baska. Bu, ayni coskuyla devami gelecek, cizgi romani hak ettigi sekilde onurlandiracak bir devrim degil, sadece moda, cunku ilginizde samimi degilsiniz!
Egri oturup dogru konusalim; yayimlanan bu cizgi romanlarin yazarlari dunyaca buyuk isimler olmasalardi ve televizyonlarda donen reklamlar gozumuze carpmasaydi, boylesi bir ilgi hayal bile edilemezdi. Edebiyat klasIkleri cizgi romana ilk kez uyarlanmiyor. Cok daha onceleri, ta seksenli yillarda, donemin en zengin dergilerinden olan Milliyet Cocuk bu edebiyat uyarlamasi cizgi romanlari pes pese yayimlayarak zengin bir kulliyat olusturmustu zaten. NTV Yayinlari’nin okura sundugu Macbeth ile Dava (isin edebi kismini kenara birakirsaniz) soz ettigim diger uyarlamalardan zerrece ustun degil.
Cizgi roman, ardina medya ruzgârini aldi ve genelin tavrini “dogru” kabul eden kalabaliklar icin yeni malzeme oldu. Tabii bu durum fazla surmeyecek. Cunku samimiyetten degil, meraktan besleniyor. Sonra?
NTV Yayinlari ve hatta baska birkac yayinevi daha cizgi roman basacak.

(Kaynak Remzi Kitabevi Internet Sitesi)

http://www.remzi.com.tr/kitapGazetesi.asp?id=3&kayitID=0&ay=10&yil=2009&bolum=2&sayfaNo=1