NEWS.. HABERLER…

Ferit Öngören’in çizimlerinden söz etmeye niyetlenmiþ olmak, doðrusu heyecan verici. Sizi zorlayacaðýný bildiðiniz bir yazýya baþlamak için oturduðunuz masada, dikkatini yönlendireceðiniz kiþi ve ürünler aklýnýzdan geçmeye baþladý mý, göðsünüzü telaþ ve mutlu bir sýcaklýk sarar. Yola çýkabilmek için bu gereklidir belki de. Ama her yazý ve kiþi için de bunun böyle olduðu söylenemez. Ferit’in çizimleri bana hep, bu alanda varýlmasý gereken bir yer varmýþ ve çizimler de, iþte oralarda gezinmenin gizemini taþýyormuþ gibi gelmiþtir. Telaþ yaratan ýsý artmasý bundan olmalý. Bir anda kavranabilecek kadar apaçýk görünen bu çizimler, dikkatlice bakýldýðýnda kendi üstlerine kapanarak derinlere doðru hýzla kayarlar.Tam kaybolmak üzereyken, birden yine kaðýt üzerinde sýradan mürekkep izlerine dönüþürler. Onun ve onun çizgileri için söyleyebileceðim her þeyde, iþte böylesine birbirine aksi iki yanýn, ayný anda olduðunu hissetmiþimdir. Stereo bir tattýr burada duyulan. Çizgiler, o iki yanýn birbirine deðdiði yer boyunca, onlarý hem ayýran, hem de birbiriyle iliþkilendiren düþsel bir iz gibidir. Ýki yan arasýnda boydan boya uzanan soyut bir cambaz ipidir ki üstünde gezinmeye hüner ister. Onlarý izlerken biraz savrulur insan. Bu çizimlerle ilgilenmek bir serüvendir. Çünkü bilirim ki, onlarýn çizilmeleri bir serüvendir. Ve bakanýn baþýný döndüren de iþte budur. Çizgi, bir yaþamý dolduran enginlik içinde, o yaþamdan saðýlarak kaðýda geçirilmiþ bir inceliðin adýdýr burada. Üstelik o ince çizgi, oluþum macerasýný anlatmaya da hiç kalkmaz. O kendi mecrasýnda akar durur ve gizemli evrenini durmaksýzýn oluþturur. Dantel örgüsü gibi küçük ilmiklerle ürer, istiflenir ve son biçimine kavuþur. Ýlginç olan, ortaya çýkan bu dokunun hem örtücü hem de saydam olmasýdýr. Dantela, bir duygunun tümünü kolaylýkla kaplayabildiði gibi, bir düþünceye de mükemmel altlýk olur. Büyük bir emekle ortaya çýkmýþtýr, gerçekten kavranmasý da emek isteyecektir.

Ferit’in çizimlerinde sayýsýz insan, kedi, kuþ, ile nesne, bina, kent ve harita, yazý, harf uçuþur, karýþýr ve düzene girer. Bu çizimlerin hiç biri, ait olduklarý þeyleri taklit etmezler. Bu nedenle bu çizimler de, taklit edilemezler. Çizimler boyunca kaðýda geçirilen her þey, tekrar edip durur. Ama çizimlerin de hiçbiri tekrar edilemez. Burada izlenen yinelemeler, aynýlýðýn deðil, farklýlýklarýn sergilenmesidir, çeþitlenmesidir. Nesnel bir ayrýntýdan kuþ bakýþý bir kente kadar, öznel bir ifadeden düþsel haritalara kadar yinelenen her þey, hem bütünün içinde, vazgeçilmez olandýr, hem de tek baþýna bir kimliktir. Belki bu nedenle, Ferit de çizimlerinin orasýndan burasýndan alýnmýþ küçük ayrýntýlarý yeri geldikçe ayrýca sunmayý sevmiþtir. Üstelik onun bu tutumunun, çizimler karþýsýnda ikirciklenen izleyicinin, sade mi karýþýk mý kararsýzlýðýna pek bir yararý da dokunmaz; "Bir manzaranýn, bir modelin resmini yapmak gibi, bir iliþkinin, bir deðerlendirmenin de resmi yapýlabilir. Bu anlamda resimde figürün yeri ve iþlevi bitmiþ deðildir. "Figür resmin malzemesi olmaktan çýkýp öznesi yerine gelebilir", "… nesneler eklene eklene çevreyi oluþturuyorlar. Öyleyse nesneleri günlük kullanýþlarý dýþýnda kavradýðýmýz ölçüde çevremizi de istifleyerek yeni anlatýmlar elde edebiliriz. Bu, göz perspektifi yerine zihin perspektifine geçiþ demektir."

Yapýlara ve kentlere tutkulu olduðunu söyler Ferit ve onlarý çizer. Bir parmaklýðýn ucundan, bir kapý tokmaðýndan baþlayarak alev alan bu tutku, semt semt kenti kavrar, yetmez, insanlarý, kuþlarý ile bidaha ele alýr onu, o da yetmez, çizer gökyüzüne fýrlatýr kalemini, koca kenti uzay bakýþý ile, ama milim milim kaðýda geçirir. Kent canlýdýr, deðiþkendir. Kent deðiþtikçe, çizimler de deðiþir, çoðalýr, çünkü onlar da canlýdýr. Bu çizimler de, kenti tarif etmez. Kentin oluþumu gibi onunla birlikte oluþur. Bu yerel çizgilerde turistik bir vurgu hiç yoktur, ama onlar herkesin ilgisini çekecek evrensel nitelik taþýrlar.

Ferit çok çizen az yayýmlayan bir çizgicidir. Çizgisini kýskançlýkla korumuþtur. Sergi ve yarýþmalarda pek görünmez, ama kurucusu olduðu derneðin sergilerine çizgisiyle katýlýr. Herkesin para, geçim yada politik tepki vermenin dayanýlmaz çekciliðine kendini kaptýrdýðý bir çizgi dünyasýnda, onun çizimleri sadece kendi emri altýndadýr. Haftalýk dergilerde çizmez, ama haftalýk dergilerde kendi deyimiyle "espiri verici" olarak yýllarca çalýþmýþtýr. Günlük gazete çizerliði de yapmaz, ama günlük gazetelerde köþe yazarlýðý yapar. Çizgileri yansýzdýr, ama Ferit yazýn dünyasý ile çok yakýn iliþkilidir, eleþtiriler ve denemeler yazar. Basýma hazýr bir sürü kitabý olduðu bilinirdi, ki bunlar yeni yeni görülmeye baþlandý. Ýlk basýmý ’73 yýlýnda yapýlan "Türk Mizahý ve Hicvi" adlý eser ise, alanýndaki baþlýca baþvuru kitabý olma özelliðini sürdürüyor.

Ferit Öngören ve onun çizimlerinden söz etmek, benim için heyecan vericiydi. Onun çizimleri bana hep, sanki bu alanda varýlmasý gereken bir yerde geziniyor olmanýn gizemini taþýyormuþ gibi gelir. Onun örgütçülüðünden, araþtýrmacýlýðýndan, kuruculuðundan, siyasal ve sendikal çalýþmalarýndan da söz edebilmiþ olmak için ise, galiba benim çok daha sakin olmam gerekirdi.

19 Haziran 2000

Ferit’in Çizimlerine Stereo Bakýþlar / Güldiken Mizah Kültürü Dergisi / Sayý 21 / Yaz 2000/ Ferit Öngören Özel sayýsý

ALINTI: http://oburmizah.com/wp/?p=3862