Ispanya’da Hz. Muhammed karikaturleri dolayisiyla savunulan dusunceler Monarsi’nin tartisilmasina yol acti.

El Jueves ispanyolca ”persembe” anlamina gelen, Barselona kokenli, 1977’de kurulmus haftalik bir mizah dergisi. 80.000 civarinda satiliyor. Dergide Haziran 2007’de Prens ve Prenses ciftini sevisirken gosteren bir cizgi basildi. Cizgi aslinda derginin Hukumet’ in cocuk basina her aileye 2500 Euro verme onerisine karsi bir yorumdu. Cizginin yanindaki aciklamada, eger bu sevismeden kral ailesine bir bebek gelirse, prens ve prenses artik ucretli bir isci olacak, diye yazilmis.

Yayinlanan bu cizgi mahkemeye veriliyor ve hem cizgiyi cizen, 1971 dogumlu odullu ispanyol cizeri Albert Monteys, hem de derginin yonetmeni 3000 Euro para cezasina carptiriliyor. Dergi Kralligi alay konusu ettigi ve kucuk dusurdugu icin cezalandirilmis oluyor.

Bu davanin sonucunda derginin satisinda azalma olmadigi gibi, tersine dergi yonetimi cizer Albert Monteys yillardir calistigi derginin partonlarindan biri konumuna getirerek odullendiriyor.

– Butun bu gelismeler konusunda ne diyecegimi pek bilemiyorum aslinda. O cizgide neyin sakat oldugunu anlamis degilim hala. Insanlar bu cizgiyi poster olarak duvarlarina asti, ama cizginin elestirdigi konunun derinlemesine tartisildigindan soz etmek mumkun degil. Cizgim modern bir toplumda Kralliga mensup kisilerin gorevlerini sorguluyordu. Ispanya’da tehdit olarak gorunen asiri sol ve asiri sag arasinda garantist ya da en azindan birlikteligin sembolu olarak varsayilan bir kurum Krallik. Bu gercekten daha cok bir inanis. Nasil Hz. Muhammed karikaturleri Avrupa’da ”ifade ozgurlugu” semsiyesi altinda tartisildiysa, El Jueves de ozel bir tabu olan Krallik kurumunu tartismak istedi, diyor Albert Monteys.

Islamin elestirisi olarak ortaya cikan ”ifade ozgurlugu” Avrupa icin kendi konularinda dusunmeye bir firsat olarak algilanmis. ” Biz kral ailesinden bir cifti cizdigimizde kotu olduk ve o zaman ”ifade ozgurlugunun sinirlarini asmis” olarak tanimlandik, diyor Norvec’teki Aftenposten gazetesine cizer Monteys.

Ispanya bilindigi gibi koklu bir cizgi kulturune sahip. Hem Franco doneminde, hem de 1975’de olumunden sonra karikatur cizmek herhangi bir konuda bir sey soylemek anlamina gelmektedir Ispanya’da. Epey unlu cizer ve cizgi romanci cikartti Ispanya bu yuzden. El Jueves mizah dergisi 1977’de yayin hayatina baslaginda Katolik dini ve Allah kavrami cizerlerin cizgileri vasitasiyla sorgulaniyormus. Allah’a dair cizgi ureten cizerler ve dergiler o yillarda cok zorlanmislar. Aforoz edilmisler. El Jueves yeni oldugu icin bu karsi durusa katilmamis. Ancak simdi din tabusunun kismen yikildigi, dini konulara dair elestirel cizimlerin daha rahat kabul gordugunun altini cizen Albert Monteys, Kralligin maalesef hala tabu olarak kaldigini belirtiyor: ”Franco Diktatorlugu’nden sonra demokrasiye geciste, Kral ve ailesi demokrasi semboli olarak algilandi. Oysa, El Jueves’teki cizginin gosterdigi gibi bir hosgorusuzlugun sembolu!”

Aslinda Ispanya’da cogu derginin kralligi mizah konusu yaptigini da anlatan Monteys, iki gerekce sonucu Kralligin bu dava isine kalkistigini iddia ediyor:  Ilki kraliyet kendisi ile halki arasinda bir sinir cekmek istiyor. Ikincisi ise, ”Kraliyet bu karikaturu gordugunde yaz mevsimiydi,” diyor. ”Akillar karismis olsa gerek. Cunku daha once de biz Kraliyet ve ailesini defalarca cizdik. Hoslarina gitmedi, kibarca mektup yazdilar, biz de kibarca yanitladik. Sonra yine cizdik. Kafa karisikligi olmasa mektup yazarlardi.”

Derginin yasaklanan sayisi tamamen satilmis. Sonraki ve ozellikle mahkeme surecindeki her sayi da tukenmis. ”Simdi normal satisimiza geri donduk.”

9 Martta Ispanya’da secim olacak. Albert Monteys ”Bu secimde sagcilarin gerilemesi bizim mizah dergisi acisinda iyi olur,” diyor, ”o sonucla hazirlanacak bir sayinin, sagin secimden zaferle cikmasi sonrasi hazirlanacak sayidan cok daha kolay olacagi kesin”.

Cizer Albert Monteys asil bir tek konunun onemli bir tabu oldugunu belirtiyor: ”Bir konuda cizmeye asla cesaret edemiyorum. O da futbol. Real Madrid ya da Barselona  takimlari konusunda elestirel bir sey cizemem. Ispanya’da benim bildigim kadariyla futbol duyarliliklari dini duyarliliklarin cok otesinde….”

9 Mart Norvec gazetesi Aftenposten’da yayinlanan Alf Ole Ask’in Barselona’dan gonderdigi yazisindan cevrildi.

Firuz Kutal

5 YEARS IRAQ WAR…